De Caldwell-catalogus

In 1758 begon de Franse kometenjager Charles Messier met het opstellen van de eerste catalogus van deep-sky objecten. Het was hierbij zijn bedoeling om een lijst op te stellen van objecten die verkeerdelijk als komeet aanzien konden worden. Messier was immers een kometenwaarnemer. Zijn uiteindelijke lijst werd in 1784 gepubliceerd en bevatte 103 objecten. Later werden er nog 7 aan toegevoegd en 1 verwijderd, zodat de officiele Messiercatalogus 109 objecten telt.
Alle objecten uit Messiers lijst zijn zichbaar vanuit onze gebieden. Heel wat amateurastronomen zien er een uitdaging in om zoveel mogelijk Messiers waar te nemen. Vaak worden er zelfs heuse Messiermarathons georganiseerd op starparty´s.
Het waarnemen van al deze objecten is heel boeiend, maar vroeg of laat geraak je er wel wat op uitgekeken. Tegenwoordig zijn de amateurtelescopen ook veel groter en lichtsterker dan vroeger, waardoor alsmaar meer objecten binnen het bereik liggen.

Daarom stelde Patrick Moore zijn eigen lijst op. Deze Caldwell-lijst bestaat eveneens uit 109 objecten. Het was Moores bedoeling om een zo groot mogelijke verscheidenheid aan objecten in zijn lijst op te nemen, en dit verspreid over de hele hemelbol. De objecten zijn dus vrij evenredig verdeeld over de hele hemel, en bijgevolg zijn niet alle Caldwells te zien vanuit ons land. Moore nummerde zijn objecten gewoon volgens declinatie: C1, is het meest noordelijke object, C109 het meest zuidelijke.
Patrick Moore heet voluit Patrick Alfred Caldwell-Moore. Vandaar de naam Caldwell… De M was immers al bezet door Messier.
De Caldwell catalogus werd voor het eerst gepubliceerd in het decembernummer van Sky&Telescope in 1995. Sindsdien is de lijst zowat zijn eigen leven gaan leiden. Heel wat amateurs proberen nu, naast alle Messiers, ook alle Caldwells te zien, al moet je je er wel voor verplaatsen…
Alle Caldwell-objecten zouden in principe met een gemiddelde amateurtelescoop te zien moeten zijn. De catalogus bevat zowel gemakkelijke als moeilijke objecten. Zo is bijvoorbeeld de gekende dubbele sterrenhoop h&Chi in Perseus een Caldwell-object. Deze is heel gemakkelijk te vinden en het is eigenlijk een wonder dat deze nooit door Messier is opgenomen in zijn catalogus. Anderzijds bevat de Caldwell-list ook moeilijke objecten zoals de Sluiernevel, waarvoor je vanuit ons land toch wel een OIII-filter nodig hebt.
Hieronder vind je een lijst van alle objecten die door Moore in zijn lijst zijn opgenomen. Aan de actieve waarnemers zou ik willen vragen om zoveel mogelijk van deze objecten waar te nemen.