Meteorendetectie
Luisteren naar vallende sterren
Vuurbol-melding
Heeft u een héél heldere meteoor waargenomen (we spreken dan over een "bolide") dan kan u deze waarneming steeds doorspelen via het online vuurbolformulier van de IMO.
Voor meer info over het fenomeen "vallende sterren" (meteoren om de correctere term te gebruiken) moet u zeker eens onze Astroclub-lezing over het onderwerp bekijken.
Meehelpen?
Project BRAMS genereert héél veel data, waar computers zich -raar genoeg- de tanden op stuk bijten, maar waar de mens bijna in één oogopslag nauwkeurige tellingen verricht. Daarom vragen we ook uw hulp: help ons met het tellen van de meteoren via het "Citizen Science" project Radio Meteor Zoo
Het meteoordetectiesysteem van MIRA
Meteoren zien
De beeldjes hierboven tonen de laatste vijf minuten ontvangst van ons meteoordetectiesyteem (BIRA - Dourbes links, Astrolab IRIS - Ieper rechts). Op de horizontale as staat de tijd (rechts is het meest actuele beeld, links is 5 minuten eerder), op de verticale as staat de frequentie.
Klik hier voor een (beperkt) archiefje met de laatste tien beeldjes, zodat u steeds een zicht hebt op het laatste uur meteoor-activiteit. Zoekt U echter gegevens voor een ander tijdstip? Stuur dan een mailtje naar MIRA.
Op het computerbeeld zijn meestal heel wat verschillende zaken te zien:
- Ruis
- Horizontale strepen: elektromagnetische storingen, o.a. door apparatuur in en om MIRA
- Gekromde lijnen: weerkaatsing van het zendsignaal op overvliegende vliegtuigen (doordat het vliegtuig zich verplaatst verandert ook de frequentie van het weerkaatste signaal: Doppler-effect
- (Veel) doorlopende verticale lijnen: bliksemontladingen tijdens een onweer, ook die pikken we op in de ruime omgeving
- En gelukkig nu en dan ook korte of langere verticale streepjes: dat zijn de meteoren
Wat zijn meteoren?
Meteoren (in de volksmond bekend als "vallende sterren") zijn over het algemeen minuscule brokstukjes -meestal afkomstig van kometen- die aan hoge snelheden doorheen het zonnestelsel razen. Wanneer ze doorheen de Aardse dampkring schieten worden ze door de wrijving gloeiend heet en branden ze op. Door de energie die daarbij vrijkomt zal ook de lucht eromheen ioniseren.
Dit fenomeen treedt meestal op tussen de 120 en 80 km hoogte boven het aardoppervlak, in de zogenaamde "ionosfeer". De meeste brokstukjes zijn kleiner dan een millimeter, en branden dan ook volledig op (enkel brokstukjes van minstens meerdere centimeter diameter kunnen het aardoppervlak bereiken).
We zien dan niet alleen een heldere lichtflits, maar bovendien zal die geïoniseerde lucht ook even de radiogolven weerkaatsen. En die eigenschap gebruiken we nu juist in onze radio-meteoordetectie-opstelling.
De zender
De Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) plaatste een zogenaamd "radio-baken" bij het AstroLab Iris te Ieper. Het is een bescheiden zendertje (50 watt) dat voordurend een signaal uitzendt bij 49.990 kHz.
Sinds 12 april 2011 hebben we ook een tweede ontvanger en antenne in gebruik, ditmaal gericht op het baken in Dourbes geplaatst door het BIRA. Dit baken is een pak krachtiger (150 watt, uitzendend op 49.970 kHz)), en ook de ontvanger is héél wat gesofisticeerder.
Op MIRA gebruiken we een eenvoudige Yagi-antenne en een speciaal ontvangertje van Japanse makelij om het signaal te ontvangen en de moduleren, waarna het signaal gedigitaliseerd wordt via de geluidskaart van een PC.
Verwerking
Met de software SpecLab wordt het ontvangen signaal grafisch weergegeven op het PC-scherm: héél veel ruis waaruit we proberen het beoogde signaal te destilleren.
En zo klinkt het signaal dat uit de ontvanger komt. De eerste meteoor vertoonde een lang "nalichtend spoor" wat op de grafiek te zien is als een "wolk", terwijl er nadien ook nog twee zwakkere meteoortjes te horen zijn (zie figuur hier onder).
