De Heliostaat

De heliostaat of zonnetelescoop is uniek in België. De opstelling bestaat uit een spiegel- en lenzensysteem, en laat toe een beeld van de Zon binnenin de planetariumzaal te projecteren, met een diameter van meer dan één meter,

De onderste spiegel staat zodanig opgesteld dat hij met één motor de dagelijkse beweging van de Zon aan de hemel kan volgen, zodat het zonlicht steeds op dezelfde manier weerkaatst wordt naar de bovenste spiegel.

Van deze tweede spiegel gaat het zonlicht naar deze grote dubbele lens: een zogenaamd Fraunhofer-objectief met een diameter van 150 mm en een brandpuntsafstand van 5845 mm. Die brandpuntsafstand zorgt ervoor dat het brandpunt netjes ter hoogte van de muur valt.

Aan de binnenkant van de muur (in de planetariumzaal) eindigt deze buis op een grote projectielens die deze lichtbundel projecteert op het grote scherm vooraan de zaal, meer dan 17 meter verwijderd van de eerste spiegel. Het resultaat is een scherp beeld van de zon, met een diameter van ongeveer één meter. Zonnevlekken, fakkelvelden en granulatie zijn hierop duidelijk te zien.

Dankzij een ingenieus projectiesysteem met prisma's, kan de heliostaat ook een spectrum van de Zon projecteren binnenin de zaal. Dit spectrum heeft een totale lengte (van InfraRood tot UltraViolet) van meer dan 3 meter! Onder optimale omstandigheden kunnen hierop vele honderden donkere lijntjes gezien worden. Deze zogenaamde spectraallijnen zijn als het ware de vingerafdruk van de Zon: elk lijntje verraadt de aanwezigheid van een bepaald chemisch element in de buitenlagen van onze ster. Let bvb. goed op de twee dikke lijnen rechts in beeld: de bekende H- en K-lijnen duiden op de aanwezigheid van calcium.