De tentoonstelling

Op MIRA maakt elke bezoeker via een interactieve tentoonstelling op een vlotte en begrijpelijke manier kennis met de wondere wereld van de sterrenkunde.

Doorheen het gebouw staan tal van tentoonstellingspanelen, multimediale toestellen, veel maquettes en experimenten maar bovenal ook een ruim gamma aan waarnemingstoestellen, een ideaal aanbod om op zondag- of woensdagnamiddag te komen bekijken en uitproberen.

Elk bezoek start in onze inkomhal met een klassieker uit de wetenschap: de Slingerproef van Foucault, een experiment waarmee de rotatie van de Aarde gedemonstreerd wordt. Kom kijken naar onze slinger en je krijgt met eigen ogen en mits enig geduld te zien hoe de Aarde langzaam rond haar as draait.

In de tentoonstelling kom je oog in oog te staan met vijf optische banken waar je alles te weten komt over de werking van het menselijk oog en van een telescoop, over spiegels en lenzen, de breking en weerkaatsing van licht, de kleuren van de regenboog en wat het spectrum ons leert over de samenstelling van sterren.

Je kan vallende sterren tellen via ons radiometeorendetectiesysteem, of nagaan hoeveel ioniserende straling er in de buurt aanwezig is en hoe kosmische straling ons vanuit alle hoeken van het heelal bombardeert met behulp van een geigerteller.

Een meterslange kleurrijke afbeelding toont de evolutie van het heelal, van de Big Bang tot het zonnestelsel van nu.

Waarbij je in het vervolg van de tentoonstelling bij een opstelling komt die het mogelijk maakt om uit te zoomen van ons hoekje van het zonnestelsel via een bik op ons sterrenstelsel en de buursterrenstelsels tot de grote clustering van sterrenstelsels in het waarneembare universum.

In makkelijk te bevatten stapjes proberen we de bezoeker een idee te geven van de immense getallen waarmee er in de sterrenkunde gegoocheld wordt: afmetingen, afstanden, aantallen sterren, enzovoort. Mocht je bv. graag eens weten hoe lang je met een toeristenbus onderweg zou zijn naar de Zon, kan je dat op MIRA op een eenvoudige manier achterhalen.

Een uniek object dat je op MIRA te zien krijgt is een stukje authentieke Marsmeteoriet. Het steentje van amper 8 gram is een stuk van een veel groter brokstuk dat in 1911 vanuit de ruimte in het Egyptische plaatsje Nakhla neerkwam.

En dan moeten we het hier zeker ook hebben over één van de pronkstukken in onze tentoonstelling: een grote muurschildering die ons zonnestelsel voorstelt op schaal 1/200.000.000. Het is eigen werk, minutieus geschilderd door één van onze vrijwilligers. Er zitten een aantal wiskundige en wetenschappelijke spitsvondigheden in verborgen, zodat het de moeite loont om wat langer bij deze muurschildering stil te staan. Eén kleine hint: tel eens het aantal planeten...

Voorts maak je op MIRA kennis met de gekromde ruimte, waarbij je zelf ook balletjes kan lanceren in een baan rond de centrale massa.

Van massa gesproken: wat is het verschil tussen massa en gewicht? Om daar achter te komen kan je op onze zwaartekrachtsweegschaal komen staan. Je krijgt meteen te zien hoeveel je zou wegen op de Maan, op Jupiter en zelfs op de Zon.

Voor meer te begrijpen over massa in beweging staan er vijf interessante experimenten ter beschikking.

Er is de zogenaamde wieg van Newton waarmee we o.a. de wet op behoud van impulsmoment en van energie kunnen illustreren.

Een ander experiment om de wet op behoud van impulsmoment op een sprekende manier voor te stellen laat een staafje zien dat rond een massamiddelpunt roteert. Naarmate de massa opschuift ten opzichte van het centrum, zal het staafje sneller of trager draaien.

Wie graag meer te weten komt over de slingerproef kan met de opstelling op MIRA zelf komen meten om te zien of de lengte van het slingertouw de duurtijd van de slingerbeweging beïnvloedt.

Het hellend vlak waarmee Galilei in de zeventiende eeuw zo graag experimenteerde staat in een eigentijdse versie te pronken in onze tentoonstellingszaal. Je kan de helling meer of minder steil maken en je kan ook kiezen uit drie ballen met een verschillende massa. Op basis van dit experiment kwam Galilei tot het idee van een eenparig versnelde beweging waarbij de afstand kwadratisch toeneemt met de tijd.

Een beschrijving en wiskundige uitwerking van dit experiment vind je in een pdf-document onderaan deze pagina.

Het vijfde experiment is een andere klassieker: met behulp van een vacuümpomp kunnen we aantonen dat een houten blokje en een pluimpje waar de luchtweerstand geen vat meer op heeft even snel vallen, ondanks hun duidelijk verschil in massa.

Wie de trappen oploopt zal zich het hoofd net niet stoten aan een reusachtige ronddraaiende wereldbol. Met behulp van deze globe en aanvullende maquettes begrijp je meteen waarom er een opeenvolging is van dag en nacht en hoe de seizoenen ontstaan. Ook de problematiek van lichthinder wordt hier aangekaart. Die is er helaas verantwoordelijk voor dat we op veel plaatsen nog nauwelijks sterren kunnen zien.

Ook ruimtevaartliefhebbers komen op MIRA aan hun trekken: we beschikken over een grote maquette van ISS en allerlei filmmateriaal met o.a. bloopers uit de wereld van de ruimtevaart en de werking van GPS.

Voor wie meer wil weten over het weer kan terecht bij ons digitaal weerstation en filmpjes over weer en klimaat.

Een ander belangrijk onderwerp dat aan bod komt handelt over onze trouwe buur, de Maan. We hebben het over de invloed van de Maan op de Aarde en natuurlijk ook over de reizen naar de Maan tussen 1968 en 1972, waarbij uiteindelijk twaalf astronauten een wandeling op het maanoppervlak konden maken.

In onze planetariumzaal krijg je niet alleen een koepel te zien met daarop alle sterrenbeelden die vanuit onze streken te zien zijn, maar het is ook in deze ruimte dat we met behulp van onze heliostaat de Zon projecteren en het spectrum van het zonlicht kunnen tonen.

Aansluitend bij deze zonnewaarnemingen vind je een aantal experimenten over de breking, filtering en samenstelling van licht en over spectroscopie. Een succesnummer is zeker ook onze plasmabol die toont hoe gas onder extreme omstandigheden zoals in de Zon lichtgevend en elektrisch geleidend wordt.

Afsluiten doen we met een maquette in drie dimensies die het mogelijk maakt om de gekende Grote Beer eens vanuit een andere hoek te bekijken, via een groene laserstraal laten we het licht afbuigen en je krijgt onze prachtige Legomaquette te zien die MIRA toont op schaal 1/43.

Na het bezoek aan onze tentoonstelling kan je via een korte quiz eens testen hoe het met je astronomische kennis gesteld is…