De maansverduistering van 21 februari 2008

Voor de live-uitzending van de eclips kan u hier terecht.

Bijna exact één jaar na de vorige editie (3-4 maart 2007) krijgen we terug een totale maansverduistering te zien. De omstandigheden zijn ditmaal misschien ietsje lastiger: deze gaat immers door op een vroege donderdagochtend, 21 februari. Wie ’s anderendaags moet werken of naar school gaan zal het eventjes moeilijk krijgen... Dat nadeel wordt dan wel gecompenseerd door een relatief hoge maanstand: het eerste deel van de eclips (tot na de totaliteit) zou dus –bij helder weer– overal perfect zichtbaar moeten zijn. Nadien komt de Maan wat lager te staan, maar mits een klein beetje vrij uitzicht zou ook dit geen probleem mogen geven.

Zeldzaam fenomeen?

De laatste jaren werden we een beetje verwend wat maansverduisteringen betreft, maar na deze gaan we een paar magere jaren tegemoet in België. Wel krijgen we bijvoorbeeld deze zomer (16 augustus) of op 31 december 2009 (!) nog een gedeeltelijke verduistering, maar de volgende totale maansverduistering die we van begin tot eind kunnen waarnemen valt pas op 28 september 2015.

Donkere of heldere eclips?

Zelfs tijdens een totale maansverduistering is de Maan meestal nog min of meer duidelijk zichtbaar, hoewel de Aarde op dat ogenblik wel degelijk tussen Zon en Maan staat en dus het rechtstreekse zonlicht blokkeert. Dat komt omdat het zonlicht dat rakelings langs de Aarde scheert door onze dampkring lichtjes wordt afgebogen, waardoor toch nog het nodige zonlicht de Maan onrechtstreeks bereikt. Rood licht wordt meer afgebogen, blauw licht wordt meer geabsorbeerd. Daarom is de totaal verduisterde Maan vaak opvallend rosbruin van kleur. De juiste hoeveelheid afbuiging/absorptie en dus de donkerte van de eclips hangt sterk af van de samenstelling van de atmosfeer op dat ogenblik. Het blijft dan ook steeds een verrassing om te zien hoe sterk of hoe zwak de Maan te zien is tijdens de eclips, en hoe de kleur juist is. Hier vindt u de Danjonschaal, waarmee u een schatting kan maken van deze gegevens. Doe ons een plezier en bezorg ons nadien massaal uw bevindingen…

Hoofdschaduw?

Vanaf 2h42m trekt de Maan door de hoofdschaduw van de Aarde, en dat is na een paar minuutjes al duidelijk zichtbaar als een verdonkering aan de linkerkant van het beeld. Stilaan wordt dit donkere gebied groter, en van 3h58m tot 4h53m is de eclips totaal. Toch valt op hoe er ook tijdens dat half uur totaliteit nog een duidelijke verdonkering optreedt naarmate de Maan naar het centrum van de aardschaduw trekt.

Bijschaduw?

Maar eigenlijk zou u al veel vroeger moeten beginnen kijken. Rond de hoofdschaduw van de Aarde strekt zich een veel grotere bij– of halfschaduw uit, waarvan de begrenzing echter veel vager is. De zogenaamde “eclips in de bijschaduw” begint reeds omstreeks 1h35m, maar dan is de verdonkering nog zodanig subtiel dat het onmogelijk zichtbaar is. Tijdens voorbije eclipsen konden we de bijschaduw duidelijk merken vanaf pakweg een half uurtje voor de intrede in de hoofdschaduw. De juiste waarden hiervan kunnen o.a. van belang zijn om een aantal historische verslagen van eclipsen op hun waarde en nauwkeurigheid te kunnen toetsen, wat dan weer kan helpen om bepaalde onzekerheden i.v.m. kalenders te ontrafelen.

En op MIRA?

MIRA zal die nacht geopend zijn vanaf 2h30m, en dat tot 6h30m ‘s morgens. Wie de verplaatsing echter niet ziet zitten kan het geheel natuurlijk ook van thuis uit waarnemen, of live volgen op de MIRA-website.