De Geminiden 2022 zijn weer actief
Misschien bij het grote publiek minder bekend dan de beroemde Perseïden die tijdens de zomermaand augustus te zien zijn, maar volgens ervaren waarnemers is de meteorenzwerm die dezer dagen actief is de mooiste van het jaar: die van de Geminiden.
Stofjes die opbranden
Elk jaar passeert de Aarde tijdens haar tocht rondom de Zon doorheen meerdere brede stofzones waar kometen in de loop van hun talloze baantjes omheen de Zon veel rest achter zich lieten. Wanneer de Aarde in dergelijke gebieden langskomt, zal heel wat van de stof aan zeer hoge snelheid in de atmosfeer van onze planeet terechtkomen en op hoogtes van 120 tot 80 km opbranden.
In het geval van de meteorenzwerm die nu actief is (van zowat 7 tot 16 december) lijken de vallende sterren hun oorsprong te vinden in een gebied aan de sterrenhemel in de buurt van de heldere ster Castor in het sterrenbeeld Tweelingen, Gemini, vandaar de naam Geminiden.
Het voordeel van dit deel van het jaar is dat het lang donker is, en je kan in principe Geminiden zien gedurende de ganse avond en nacht. Maar eigenlijk is de beste periode om deze meteoren te observeren het tweede deel van de nacht wanneer de ster Castor hoog aan de hemel staat, en er bijgevolg verschijnend vanaf dat gebiedje bij Castor om het even waar aan de sterrenhemel meteoren te zien zullen zijn.
Bij zo’n meteorenzwerm is er een aanloopperiode die evolueert naar duidelijke piekmomenten, daarna neemt de activiteit snel of geleidelijk weer af. Bij de Geminiden wordt de grootste activiteit verwacht in de nacht van 13-14 december.
Geminiden 2022
De beste nacht om waar te nemen is die van dinsdag 13 op woensdag 14 december, normaliter is de ideale periode om te kijken tussen middernacht en 4 uur plaatselijke tijd. Bij helder weer en vanaf een donkere waarnemingslocatie kan je dan mogelijk tientallen vallende sterren observeren.
Probleem dit jaar is dat er storend maanlicht zal zijn: om 22 uur is de Maan die nog voor drie kwart verlicht is al te zien laag boven de oostelijke sterrenhemel, niet al te ver uit de buurt van het sterrenbeeld Gemini. En daardoor zullen enkel de meest heldere vallende sterren te zien zijn, in tegenstelling tot de vele minder heldere exemplaren.
Maar: misschien is het een goed idee om al bij de avondschemering te beginnen met observeren. Dus enkele uren vóór de Maan het waarnemen bemoeilijkt. Dan zullen er wel een boel meteoren onder de horizon blijven en bijgevolg onzichtbaar zijn aangezien Gemini zelf dan nog maar net boven de horizon komt piepen. En het is net vanuit Gemini dat alle meteoren afkomstig lijken te zijn. Maar een deel meteoren zal wel al zichtbaar zijn, zonder storend maanlicht. Bovendien komen de stofjes die laag boven de horizon de atmosfeer binnendringen terecht in een dikker pak atmosfeer en daardoor zullen die een langer oplichtend spoor vertonen. In het jargon noemen we dit aardscheerders (‘Earthgrazers’), en dat zijn spectaculaire fenomenen. Te zien wanneer het donker wordt. En ze bewegen vanaf de oostelijke horizon laag richting noordelijke of zuidelijke horizon.
En ook de nachten voor en na 13 december kan je zeker Geminiden ontwaren, ten minste indien de weergoden ons goed gezind zijn.
Ons advies: hou het weer in de gaten, duffel je goed warm in, zoek een zo donker mogelijk plekje met zoveel mogelijk zicht op de sterrenhemel en kijk omhoog! Of kijk vroeg op de avond boven de horizon in richting zuidoost en noordoost.
En misschien komt een ligstoel die je in de zomer gebruikt om lekker van het zonnetje te genieten nu ook goed van pas: vanuit die positie zal je immers niet gauw last krijgen van een stijve nek :-)
Meteoren op je pc of vuurbollen registeren?
Voor diegenen die de meteorenzwerm liefst vanuit hun warme thuis volgen: neem zeker een kijkje op het meteorendetectiesysteem via onze website. Daar kan je de activiteit minuut per minuut volgen, zonder last te hebben van storend weer of maanlicht.
En als je buiten in de kou een zeer helder exemplaar waargenomen hebt, kan je dit altijd registeren via de website ‘Meld een vuurbol’.
Meer weten over meteoren (en meteorieten)?
Uitstekend videomateriaal over meteoren en meteorieten vind je op de MIRA YouTube-website. Veel kijkplezier !!!
Geminiden in het sterrenbeeld Orion. Copyright: Philippe Mollet