Nicki Mennekens: Over rode reuzen en witte dwergen


25 oktober 2019 19:00 – 23:00
Astroclub

Lees hier hoe de Astroclub op MIRA in zijn werk gaat: opzet, openingsuren, reserveringen, enzovoort.

 

 

Voorstelling in de multimediazaal

Een ster is in feite niets anders dan een grote gasbol, samengehouden door de zwaartekracht. Moest dit alles zijn, zou die ervoor zorgen dat de ster volledig in elkaar stort. Er moet dus iets zijn dat de zwaartekracht tegenwerkt. In het centrum van de gasbol, waar de temperatuur en dichtheid zeer hoog zijn, bevindt zich een soort van kerncentrale waar de energie van de ster geproduceerd wordt. Tijdens deze kernreactie gaat een beetje materie verloren, dat via de bekendste formule uit de fysica, Einstein’s E=mc², omgezet wordt in energie.

Deze energie, die geproduceerd wordt onder de vorm van lichtdeeltjes (fotonen), levert de warmte en het licht van de ster. Bovendien zorgen de lichtdeeltjes die naar buiten toe ontsnappen voor een kracht, die maakt dat de zwaartekracht gecompenseerd wordt en de ster in evenwicht is. Aangezien in Einstein’s formule de lichtsnelheid c een erg groot getal is, levert een heel klein beetje massa m heel veel energie E. Vandaar dat een ster zoals de zon miljarden jaren lang licht en warmte kan blijven geven, zonder merkelijk veel lichter te worden. Bovendien is dit de manier waarop chemische elementen zwaarder dan helium ontstaan zijn: ze worden aangemaakt via kernfusie in het binnenste van een ster.

Na verloop van tijd, in het geval van onze zon binnen zo’n vijf miljard jaar na vandaag, zal de brandstof van de ster toch stilaan opraken. Wanneer de productie van lichtdeeltjes hierdoor vermindert, zal de zwaartekracht het gevecht winnen, en wordt de kern van de ster hierdoor bij elkaar gedrukt. Tegelijkertijd zetten de buitenste lagen van de ster uit: deze wordt een RODE REUS. Uiteindelijk komt elke ster onvermijdelijk aan haar eind, en blijft er afhankelijk van hoe zwaar ze was een WITTE DWERG, neutronenster of zwart gat over.

Net als deze laatste twee nog exotischere exemplaren is een witte dwerg dus niets anders dan het overblijfsel van de kern van een opgebrande ster, die door de overheersende zwaartekracht volledig in elkaar is geklapt. De buitenste lagen van de ster zijn op dat moment afgeworpen in een planetaire nevel of een supernova ontploffing. De samendrukking van de materie in een witte dwerg is zodanig sterk, dat één liter witte dwerg op aarde een miljoen kilogram zou wegen. Deze materie is dan ook met niets wat we op aarde kennen vergelijkbaar, en kan enkel beschreven worden met een onderdeel van de moderne fysica genaamd kwantummechanica.

 

 

Bezoek aan het waarnemingsterras op MIRA

Sinds vele jaren beschikt MIRA over een goed uitgerust waarnemingsterras, maar vanaf dit jaar zijn daar een mooie grote en volledig geautomatiseerde koepel bijgekomen met daarin een 50 cm telescoop!  Voortaan zal sterrenkijken op MIRA nog meer mogelijkheden bieden dan voorheen...

Voor de voordracht zou het nog moeten lukken om de planeten Jupiter en Saturnus te aanschouwen.  Na de voordracht schakelen we over naar de typische herfststerrenhemel.

 

 

Bezoek aan de tentoonstelling op MIRA

Naast de voorstelling in de multimediazaal op het gelijkvloers en een bezoek aan het waarnemingsterras op de derde verdieping kan iedereen ook op eigen tempo de tentoonstelling op MIRA doorlopen.  Overal in het gebouw staan maquettes, experimenten en multimediale opstellingen over de meest verscheiden aspecten i.v.m. sterrenkunde, ruimtevaart en weerkunde.  Bij vragen zijn er altijd wel medewerkers van MIRA beschikbaar om de nodige verhelderende uitleg te geven.

 

 

Desgewenst is een afsluiter mogelijk in ons clubhuis.  Daar kunnen we bij een drankje gezellig napraten en eventueel opwarmen na een lange waarnemingssessie.

 

 


Deuren open vanaf: 19h
Aanvang Lezing: 20h
Toegang: 6 euro / kinderen tot 10 jaar: 3 euro
Wie lid is van MIRA kan gratis deelnemen of aan de helft van de prijs.  Reservatie is niet vereist